ИСТОРИЯ РАЗВИТИЯ И СВОЕОБРАЗИЕ ПРИКЛАДНОГО ИСКУССТВА КАЗАХСКОГО НАРОДА НА ПРИМЕРЕ КОВРОТКАЧЕСТВА

Abstract

Ежелгі дəуірден бастап Орталық Азия республикаларының кең аумағында қолданылатын халық қолөнершілері киізден жəне былғарыдан, жүннен жəне мақтадан əртүрлі бұйымдарды өңдеу, өндіру жəне безендіруге байланыстыболған. Бұл ұлттық киімдер жəне олардың толықтырулары, кілемдер мен кілемдерге байланысты бұйымдар, əртүрлі əшекейлер мен тұрмыстық заттар, жылқы мен түйе безендіруге арналған бұйымдар. Олар түрлі əдістермен қолданбалы техникада, кестеде, мөртабандарда, фигураларда, өсімдіктер элементтерінде геометриялық нысандардың комбинациясы басым болып жасалған. Оларды əшекейлеу əдістері жəне суреттердің сызбалары əртүрлі түрде басқа халықтардан ерекшеленеді. Олардың түпнұсқалығы мен мəдениет белсенділігінің өзара əрекеттерікөрінеді. Жаңа тарихи қызмет жағдайында - Қазақстан тəуелсіздігінің алуы - қазақ халқының көркем мұрасын жаңарту, сақтау жəне эволюциялау проблемалары өте маңызды. Қазақ халқының көркем шығармашылығы ерекше, бірегей жəне көп жақты. Ол мүлдем жойылып кетпеуі керек. На обширной территории среднеазиатских республик с древнейших времён народные мастера-прикладного искусства, связанные с обработкой, изготовлением и орнаментированием различных изделий из войлока и кожи, шерсти и хлопка. Это национальная одежда и ее дополнения, ковры и ковровые изделия, различные украшения и предметы быта, убранства коня, верблюда. Они обильно покрыты разнообразными узорами, выполненными в технике аппликаций, вышивки, тиснения, в которых преобладают роговидные фигуры, растительные элементы, комбинации геометрических форм. Приемы их орнаментации и очертания узоров по- разному варьируются у тех или у других народов, в чем проявляется их самобытность и активное взаимодействие культур. В условиях новой исторической деятельности – приобретения Казахстаном независимости – проблемы возрождения, сохранения и эволюции художественного наследия казахского народа имею исключительную важность, актуальность и значимость. Художественное творчество казахского народа уникально, самобытно и многогранно. Оно не должно быть безвозвратно утрачено. From the most ancient times, folk craftsmen pass on the vast territory of the Central Asian republics from generation to generation the remarkable traditions of decorative and applied arts associated with the processing, manufacturing and ornamentation of various products from felt and leather, wool and cotton. These are national clothes and its additions, horse and camel decorations. They are abundantly covered with various patterns, made in the technique of applications, embroidery, stamping, in which horn-shaped figures, plant elements, combinations of geometric forms prevail. The techniques of their ornamentation and the outlines of patterns vary in different ways among these or other peoples, in which their originality and active interaction of cultures is manifested. In the conditions of the new historical reality – the acquisition by Kazakhstan of independence – the problems of the revival, preservation and evolution of the artistic heritage of the Kazakh people are of utmost importance, relevance and significance. The artistic creativity of the Kazakh people is unique, original and mane sided. It should not be irretrievably lost.