ВОПРОСЫ ОРГАНИЗАЦИИ КУРСОВ ПОДГОТОВКИ И ПЕРЕПОДГОТОВКИ КАЗАХСКИХ СПЕЦИАЛИСТОВ В 1920 ГОДЫ (НА ОСНОВЕ АРХИВНЫХ МАТЕРИАЛОВ)

Abstract

Түйін Осы мақала қазақ халқы тарихындағы өзекті мəселелерінің біріне айналып отырған – ХХ ғасырдың 20 жылдырындағы қазақ мамандары санатының қалыптасуына арналған. 20 жылдардың екінші жартысында Кеңес мемлекетінде, бастапқы деңгейде кең бұқара халықты қамтып жатқан өңірлерді теориялылық тұрғыда сипаттайтын əлеуметтік- экономикалық реформаларды енгізу мен дамыту мəселелері өзекті болып айқындалды. Мəселең, Кеңес басшылығы индустриаландыру мен ұжымдастыру бағдарламаларын бастамашы етіп, жергілікті халықпен байланыс жасауға қабілеті жетерлік кəсіби мамандарды даярлаудың маңыздылығына көз тікті. Мемлекеттегі жүргізілген ауқымды іс- шараларын іске асыруды талдау, шикі ұйымдастырылу, уақытынан əлде ерте жəне трагедиялық сияқты салдары тұрғысынан көп сындарға тап болғаның көрсетті. Осы қырыннан алар болсақ, ауылшаруашылық өңірлеріндегі əлеуметтік секторда жұмыс істеуге арналған кадрларды даярлау жəне қайта даярлау мəселелерін ашып көрсету біздің ниетімізде бар. 20 жылдардың ортасында жаһандық міндеттерді жүзеге асыру үшін бағдарланған дайындық іс-шаралар өткізілгенін байқаймыз. Сондықтан, мемлекетте жəне республикаларда əлеуметтік шығу тегі мен білімдік статусы жағынан барлық салалар бойынша əлеуметтік-мəдени салаларындағы кадрлық жұмысшыларды есепке алу жүргізіліп отырған. Өткізілген зерттеулерді ескере отырып, даярланған кадрлардың болуын келешекке қалдырмау міндеті айқындалды. Əйгілі құрылыс жүргізілу қарсаңында, білімді азаматтар қатарының тапшылығы сақталды. Сондықтан да, алуан түрлі мемлекеттік қаулыларда, халыққа білім беруді дамыту мəселелеріне ден қою жөніндегі ашық директивалар айтылды. Қорыта келе, автор, мұрағат материалдарына сүйене отырып, ХХ ғасырдың 20 жылдарындағы қазақ мамандарының қалыптасуы мəселесін зерттеуге тырмысты. Аннотация Данная статья посвящена одной из актуальных проблем в истории казахского народа - истории формирования категории казахских специалистов в 20-х гг. ХХ века. Во второй половине 20-х годов в Советском государстве актуализировалась проблема внедрения и развития социально-экономических реформ, которые на стартовом уровне теоретически характеризовались как массовые по охвату регионов широких слоев населения. Очевидно Советское руководство, инициируя программы индустриализации и коллективизации, акцентировало значимость подготовки профессионалов специалистов, способных контактировать с местным населением. Анализ проведенных масштабных мероприятий в государстве вызывает много критики на предмет неорганизованности, поспешности и трагичности последствий в их реализации. В данном ракурсе мы имеем желание осветить проблему подготовки и переподготовки кадров для работы в социальном секторе в сельскохозяйственных регионах. Характерно, что в середине 20-х годов проводились подготовительные мероприятия, ориентированные на осуществление глобальной задачи. Таким образом, в государстве и республиках проводился учет кадровых работников всех отраслей и социально-культурных сфер на предмет их социального происхождения и образовательного статуса. С учетом проведенных исследований обозначилась неотложная задача наличия подготовленных кадров. В преддверии намечавшегося грандиозного строительства сохранялся острый дефицит образованных граждан. Поэтому во многих государственных постановлениях звучали откровенные директивы резкого преломления ситуации в развитии народного образования. Таким образом, опираясь на архивные материалы, автор попытался изучить вопрос формирования казахских специалистов в 20-х гг. ХХ века. Abstract This article is devoted to one of the urgent problems in the history of the Kazakh people - the history of the formation of the category of Kazakh specialists in the 20s of the twentieth century. In the second half of the 20-ies in the Soviet state actualized the problem of implementation and development of socio-economic reforms, which at the starting level theoretically characterized as massive coverage of the regions of the General population. Obviously, the Soviet leadership, initiating programs of industrialization and collectivization, emphasized the importance of training professionals able to communicate with the local population. The analysis of the large-scale events in the state causes a lot of criticism for disorganization, haste and tragic consequences in their implementation. From this perspective, we wish to highlight the issue of training and retraining of personnel for work in the social sector in agricultural regions. Characteristically, in the mid-20s, preparatory activities focused on the implementation of the global challenge were carried out. Thus, the state and the republics carried out the registration of personnel workers of all sectors and socio-cultural spheres for their social origin and educational status. Taking into account the conducted researches the urgent task of availability of the trained personnel was designated. On the eve of the planned grandiose construction remained acute shortage of educated citizens. Therefore, in many state resolutions there were explicit directives of a sharp refraction of the situation in the development of public education. Thus, based on archival materials, the author tried to study the formation of Kazakh specialists in the 20s of the twentieth century.